Khi chơi thể thao, chấn thương là điều khó có thể tránh khỏi. Đặc biệt là đối với những môn thể thao có tính vận động mạnh.
Đặc thù của môn bóng đá, cũng như các môn thể thao vận động mạnh khác là sự tranh chấp quyết liệt, vận động liên tục trong thi đấu.
Bóng đá cùng với những môn thể thao khác như bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông, quần vợt,… là những môn thể thao vận động bằng chân là chủ yếu. Do đó khi chơi những môn này rất hay gặp những chấn thương ở chân.
Trong các chấn thương về chân hay gặp phải, lật sơ mi (dân gian hay gọi là bong gân) là một chấn thương khá phổ biến, đặc biệt với các bạn chơi bóng đá.
Để các bạn hiểu rõ hơn về chấn thương lật sơ mi, cũng như là cách phòng tránh. Bài viết này sẽ giúp các bạn có thêm kiến thức để có thể áp dụng vào thực tế, cũng như là chơi thể thao một cách an toàn.
Tóm Tắt
Lật sơ mi khi chơi bóng đá hay thể thao là gì?
Lâu nay chúng ta vẫn hay nói bị lật sơ mi. Nhưng bị lật sơ mi là gì, lật sơ mi có những biểu hiện nào thì có lẽ chúng ta chưa tìm hiểu đến.
Đầu tiên lật sơ mi là trạng thái bị tổn thương ở phần cổ chân do dây chằng bao quanh vùng cổ chân bị rách hoặc dãn.
Các bạn có thể hiểu đơn giản là, giữa phần cẳng chân và phần bàn chân được nối với nhau bằng một khớp (có biểu hiện ra ngoài chính là bộ phận mắt cá). Bao quanh khớp đó là một số bó cơ và hệ thống dây chằng.
Khi chúng ta làm cổ chân bị lệch sang một bên theo một cách đột ngột, sai tư thế thì sẽ dẫn đến dây chằng bao quanh khớp đó bị tổn thương. Đó chính là lật sơ mi.
Biểu hiện bước đầu của lật sơ mi, đó là đau xung quanh vùng cổ chân. Sau đó là sưng tấy, nếu trường hợp bị nặng chúng ta có thể thấy da bị xanh tái lại do máu bầm.
Người bị lật sơ mi sẽ cảm thấy cổ chân bị đau, kèm với cảm giác buốt. Sẽ rất khó khăn để vận động cổ chân hay di chuyển.
Tuy nhiên, cũng có trường hợp lật sơ mi nhưng cổ chân không bị sưng hoặc quá đau. Mức độ đau và sưng tấy của chân phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của chấn thương.
Và mức độ nặng nhẹ của lật sơ mi được chia ra các mức độ cụ thể như sau:
- Đầu tiên là lật sơ mi nhẹ (mức độ 1): Đối với trường hợp này thì dây chằng bị kéo dãn, và có rách, nhưng mức độ rách < 25%.
Biểu hiện của mức độ này là sưng tấy nhẹ, đau vừa, không bầm và có thể đi lại nhẹ nhàng được. Trường hợp này khá nhanh hồi phục, thời gian hồi phục từ 4-6 tuần.
- Tiếp theo là lật sơ mi trung bình (mức độ 2): Đối với mức độ này dây chằng bị tổn thương nhiều hơn. Dây chằng bị rách các bó sợi với mức độ từ 25-75 %.
Trường hợp này gây sưng tấy nặng, đi lại khó khăn và cảm giác đau buốt cổ chân. Vài ngày sau có thể xuất hiện vết bầm tím dưới da do máu bầm.
Trường hợp này thời gian phục hồi khá lâu, từ khoảng 4-8 tuần trước khi có thể hoạt động bình thường trở lại.
- Cuối cùng là lật sơ mi nặng (mức độ 3): Đây là trường hợp nặng nhất của chấn thương lật sơ mi. Đối với trường hợp này dây chằng bị đứt gần như là hoàn toàn.
Khi bị lật cổ chân ở mức độ 3, người bị thương sẽ cảm thấy rất đau đớn, cổ chân sưng vù và cảm giác không điều khiển được. Hầu như không thể di chuyển được.
Trường hợp này dây chằng cũng như là các bó sợi bị đứt ra, không còn ôm xung quanh khớp nữa. Do đó cần thời gian khá lâu để hồi phục, khoảng từ 12-15 tuần.
Nguyên nhân và cách phòng tránh lật sơ mi cổ chân khi chơi bóng đá hay thể thao
Lật sơ mi không phải tự cơ thể sinh ra. Mà nó xuất phát từ những nguyên nhân chủ quan của người chơi thể thao. Sau đây là những nguyên nhân và cách chủ yếu dẫn đến lật sơ mi.
Đôi chân không được bảo vệ
Đôi chân chúng ta có một kết cấu rất đặc biệt, rất vững chãi và làm việc rất hiệu quả. Tuy nhiên đôi chân cũng cần được bảo vệ trước những tác động mạnh, như việc chơi thể thao.
Có những bạn thường hay chơi thể thao với chân đất, hoặc mang những đôi giày không được sản xuất ra để chơi môn đó.
Những điều này vô hình chung tăng thêm khả năng bị lật sơ mi trong khi chơi thể thao, mà các bạn không hề hay biết.
Những đôi giày chính hãng được làm ra phục vụ cho môn thể thao nào đó, thì thường chúng được nghiên cứu rất kĩ, đặc biệt là giày thể thao của các hãng lớn.
Đối với những môn thể thao yêu cầu bật nhảy nhiều, thì những đôi giày này thường được trang bị thêm lớp giảm chấn để hấp thụ bớt lực tác động lên bàn chân.
Chính vì thế mang giày khi chơi thể thao là một điều vô cùng tất yếu. Nó không chỉ giúp bạn tự tin, mà nó còn bảo vệ đôi chân của bạn rất nhiều.
Ngược lại, những bạn dùng giày đá bóng để đánh bóng chuyền, hay dùng giày đá bóng đinh sắt để đá bóng trên sân cỏ nhân tạo, cũng rất dễ gây ra hiện tượng lật sơ mi.
Trường hợp này, tuy các bạn đã sử dụng giày, nhưng đôi giày của bạn không đúng mục đích nó được làm ra. Không những không bảo vệ, mà ngược lại những đôi giày này còn làm gia tăng tỷ lệ chấn thương.
Do đó sử dụng đúng giày, đúng mục đích khi chơi thể thao sẽ giúp bạn hạn chế được chấn thương, đặc biệt là bị lật sơ mi.
Ngoài ra, những bạn đã từng lật sơ mi khi chơi thể thao cũng cần rất chú ý. Vì đã từng bị lật sơ mi nên cổ chân của bạn sẽ yếu hơn bình thường, do đó sẽ dễ tái chấn thương.
Vì thế, những bạn có tiền sử lật sơ mi thì, khi chơi thể thao nên trang bị cho mình những băng quấn bảo vệ cổ chân, hoặc những đôi giày có khả năng bảo vệ cổ chân.
Bảo vệ đôi chân khi chơi thể thao bằng những phụ kiện là điều cần thiết. Nó giúp bạn giảm nguy cơ chấn thương và bảo vệ đôi chân tốt hơn.
Trên thị trường có rất nhiều loại băng keo dán thể thao bảo vệ người chơi bóng đá khỏi chấn thương, bạn nên trang bị cho mình thật tốt trước mỗi trận đấu để tránh những chấn thương đáng tiếc.
Đọc thêm: Cách Chọn Giày Đá Bóng Theo Vị Trí
Khởi động không kỹ
Đầu tiên nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến lật sơ mi nói riêng và những chấn thương khác nói chung, là do khởi động không kỹ hoặc không khởi động trước khi chơi thể thao.
Cơ thể chúng ta không giống những cỗ máy, cứ bật lên là hoạt động. Cơ thể chúng ta cần sự thay đổi, thích nghi từ từ, do đó chúng ta cần khởi động trước khi chơi thể thao.
Khởi động là một cách làm nóng cơ thể, giúp cơ thể chuyển sang trạng thái vận động chủ động. Đồng thời giúp các bó cơ, dây chằng được kéo dãn.
Khởi động sẽ như một tín hiệu báo trước cho cơ thể về sự vận động mạnh sắp xảy ra. Từ đó, giúp cơ thể thích nghi, thông qua những bài khởi động cụ thể.
Khởi động kỹ, đúng động tác và kỹ thuật, giúp chúng ta tránh được những chấn thương không đáng có.
Chính vì thế, để phòng tránh lật sơ mi cổ chân thì khởi động trước khi chơi thể thao là một điều vô cùng cần thiết.
Tiếp đất sai kỹ thuật
Một nguyên nhân nữa cũng hay gây ra chấn thương lật sơ mi đó là, tiếp đất sai kỹ thuật. Đây là tình trạng hay gặp phải đối với các môn như: bóng chuyền, cầu lông, bóng đá, bóng rổ,…
Trong những môn thể thao này thường có động tác bật nhảy. Đặc biệt hơn là bật nhảy trong những tư thể không được chủ động, do đó khi tiếp đất rất dễ bị sai động tác.
Khi tiếp đất sai động tác, trọng lượng của cơ thể thay vì phân tán đều lên khớp gối và bàn chân, thì nó sẽ dồn hết lên cổ chân của bạn.
Với sức nặng quá lớn như vậy, cổ chân của bạn rất dễ bị lật sang một bên, do đó gây ra hiện tượng lật sơ mi. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với các bạn có cân nặng lớn.
Lật sơ mi do tiếp đất sai kỹ thuật, thường rơi vào mức độ 2 đến mức độ 3. Trường hợp này đôi khi xảy ra trên cả hai chân cùng một lúc.
Chính vì sự nguy hiểm của việc tiếp đất sai kỹ thuật, rất dễ dẫn đến lật sơ mi, do đó mọi người nên chú ý hơn trong việc chơi thể thao.
Đồng thời chúng ta cần học hỏi, tập luyện những kỹ thuật tiếp đất đúng kỹ thuật, để không xảy ra những chấn thương đáng tiếc.
Đọc thêm: Kỹ Thuật Dẫn Bóng
Cách chữa trị khi bị lật sơ mi cổ chân khi chơi đá bóng và thể thao
Nếu bạn không may bị lật sơ mi, thì cũng đừng quá lo lắng. Vì đây là một chấn thương phổ biến, do đó bạn có thể tự áp dụng những phương pháp sơ cứu mà chúng tôi chia sẻ dưới đây.
Đầu tiên, khi bị chấn thương phần cổ chân, hãy xác định xem có phải là lật sơ mi hay không, dựa vào các biểu hiện của vết thương.
Nếu chính xác là lật sơ mi thì bạn nên giữ nguyên bàn chân, không nên cử động. Sau đó nhanh chóng dùng đá lạnh chườm lên vết thương ít nhất là 10 phút.
Sau đó chúng ta dùng nẹp gỗ, hoặc băng y tế để cố định phần cổ chân. Cố gắng gác phần chân cao lên 10-20cm so với mặt đất, để máu dễ lưu thông.
Nếu cảm thấy quá đau, cổ chân không cử động được, thì nên di chuyển đến trung tâm y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Ngược lại, nếu cảm thấy vết thương không quá đau, có thể đi lại nhẹ nhàng được. Thì chúng ta sẽ áp dụng phương pháp điều trị tại nhà.
Tại nhà, chúng ta có thể sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc giãn cơ (theo chỉ định của bác sĩ) để hạn chế cơn đau trong những ngày đầu. Cùng với đó là hạn chế di chuyển, vận động.
Chúng ta thường xuyên chườm đá lên vết thương từ 5 đến 6 lần trong ngày, mỗi lần chườm tối thiểu là 10 phút.
Nếu có thể chịu lạnh tốt, thì các bạn nên ngâm chân đau vào xô nước đá từ 20 đến 30 phút. Sau đó lấy chân ra để máu lưu thông, rồi lại tiếp tục ngâm từ 3 đến 4 lần như thế trong ngày.
Khi ngâm xong, các bạn lau sạch nước và dùng băng y tế, băng sơ mi cổ chân chuyên dụng, hoặc nặng hơn thì dùng nẹp để cố định lại cổ chân.
Khi cố định cổ chân, chú ý không nên quấn băng quá chặt, sẽ làm hạn chế quá trình lưu thông máu. Đồng thời, khi nằm nên kê chân cao 10-20cm so với giường.
Đọc thêm: Cách Quấn Băng Cổ Chân
Những lưu ý trong điều trị lật sơ mi:
- Không sử dụng cao, dầu gió, các gel xoa bóp có đặc tính gây nóng, vì nguyên lý trong điều trị lật sơ mi là “ưa lạnh tránh nóng”.
- Không vận động sớm khi chân chưa lành hẳn.
- Khi bị lật sơ mi, không nên dùng tay nắn, bóp, kéo chân. Điều này vô tình làm cho vết thương nặng hơn.
- Đối với những người đã từng bị lật sơ mi, khi chơi thể thao nên hạn chế va chạm, cố gắng quá sức, vì rất dễ tái chấn thương.
- Trong quá trình điều trị tại nhà, nếu cảm thấy chấn thương ngày càng nặng thì nên dừng ngay lại. Cần đi đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời.
Đọc thêm: Mang Giày Thể Thao Bị Phồng Chân – Cách Chữa và Khắc Phục
