Đến nay thì cũng không ai có thể biết được triết lý bóng đá Gegenpressing xuất hiện từ bao giờ, có lẽ là từ khi Jurgen Klopp giã từ sự nghiệp cầu thủ để đến với công tác huấn luyện tại Mainz 05, nơi mà ông đưa đội bóng lên sân chơi cao nhất nước Đức và sau đó là giành quyền tham dự cúp UEFA.
Đến khi Klopp đến làm việc tại Borussia Dortmund thì Gegenpressing mới được biết đến nhiều hơn khi với lối chơi này, ông đã đưa đội bóng vùng Ruhr lên một tầm cao mới, tạo vị thế ông lớn cho câu lạc bộ áo vàng đen.
Cho đến hiện tại, Jurgen Klopp với Gegenpressing đưa Liverpool gặt hái nhiều thành công và trở thành đội bóng vô cùng đáng sợ. Nhờ vào những chiến tích lừng lẫy như vậy, Gegenpressing dần trở thành một hình mẫu cho các huấn luyện viên khác học theo và khai thác.
Bài viết này sẽ làm rõ hơn về Gegenpressing cho mọi người cùng hiểu triết lý bóng đá này và chúng tôi sẽ dùng Liverpool – đội bóng được xem là đỉnh cao của Gegenpressing để minh họa cho những phân tích nêu ra sau đây.
Tóm Tắt
Khái niệm về chiến thuật Gegenpressing
Đầu tiên, hãy cùng cắt nghĩa của từ Gegenpressing để hiểu khái niệm của nó. “Gegen” theo tiếng Đức có nghĩa là “chống lại”. Khi kết hợp với Pressing thì Gegenpressing sẽ được hiểu nôm na là dùng sức mạnh tổng lực để chống lại đối thủ, tức là phản công tổng lực.
Một điểm dễ thấy nhất để nhận dạng Gegenpressing là khi làm mất bóng, các cầu thủ ngay lập tức ập vào đối thủ, làm mọi cách để giành lại bóng.
Những đặc trưng của Gegenpressing
Điều kiện cần có để có thể chơi Gegenpressing một cách hiệu quả
Một vấn đề tiên quyết cần có ở một cầu thủ để đánh giá có phù hợp với hệ thống Gegenpressing hay không đó là thể lực, yếu tố này quyết định liệu rằng hệ thống Gegenpressing có đủ lực để thi đấu trong 90 phút hay không.
Tiếp theo để chơi tốt Gegenpressing, các cầu thủ cần có sự huấn luyện bài bản và cảm quan về không gian tốt để duy trì cự ly đội hình. Mỗi người sẽ phải đảm bảo được khu vực hoạt động của mình và xem đó là khu vực tranh chấp chính và phải hỗ trợ kịp thời cho đồng đội để có thể giành lại bóng nhanh nhất có thể.
Nếu bạn là người theo dõi bóng đá thường xuyên và từng xem những đội bóng áp dụng Gegenpressing điển hình như BVB, Liverpool thì có thể thấy được rằng mỗi khi mất bóng, các cầu thủ chỉ có khoảng vài giây để làm mọi cách giành lại quyền kiểm soát, nếu như sau khoảng thời gian vài giây ngắn ngủi đó mà không lấy lại được bóng, họ sẽ phạm lỗi chiến thuật hoặc nhanh chóng chuyển thành trạng thái phòng ngự chủ động.
Giả sử trong trường hợp lấy được bóng thì cả đội sẽ ngay lập tức chuyển trạng thái thành phản công với một tốc độ cực nhanh, đối thủ nào không chuyển trạng thái nhanh được như vậy sẽ đối mặt với nguy hiểm.
Cách thiết lập Gegenpressing
Định hướng con người
Hiểu một cách đơn giản thì với chiến thuật này, các cầu thủ sẽ thực hiện một kèm một để phong tỏa mọi mục tiêu mà bóng có thể tìm đến. Lúc này cầu thủ đối phương đang giữ bóng chỉ còn một lựa chọn là đột phá thể thoát pressing nhưng điều này không đơn giản.
Lối chơi này có một điểm yếu là nếu gặp một cầu thủ có kỹ năng thoát pressing tốt thì cả hệ thống sẽ khó đối phó ngay lập tức được.
Với minh họa ở trên, có thể thấy rằng nếu cầu thủ đang giữ bóng không thể vượt qua cầu thủ đang áp sát thì bóng sẽ luân chuyển trạng thái và lúc này, tốc độ của đội bóng chơi Gegenpressing sẽ được dùng để công phá.
Định hướng về thời gian
Bạn hãy tượng xem, khi có vài người ập vào mình một cách bất ngờ thì liệu bạn còn thời gian để suy nghĩ phải làm gì tiếp theo hay không, đa phần là những lúc như vậy thì luôn bị động trong mọi quyết định.
Định hướng thời gian của Gegenpressing cũng dựa trên cơ sở này. Khi một cầu thủ đối phương nhận bóng, ngay lập tức sẽ có vài cầu thủ ập vào nhưng không lao vào bóng mà sẽ phân chia công việc.
Quá trình này bao gồm một người sẽ được cử ra một người để tạo sự va chạm, đương nhiên là tranh chấp hợp lệ để một người khác lấy bóng, số người lao vào còn lại có nhiệm vụ phong tỏa xung quanh. Chính vì phải đối phó mới nhiều người cùng lúc nên cầu thủ đối phương không có đủ thời gian để suy tính và chắc chắn sẽ mất quyền chủ động, trường hợp tốt nhất có thể làm là cố gắng câu lỗi của đối phương.
Trên hình dễ dàng thấy được khi những cầu thủ áo đỏ lao vào trong thời gian ngắn thì cầu thủ áo xanh giữ bóng chắc chắn sẽ mất.
Định hướng khoảng cách
Nhìn chung thì vẫn phân chia nhiệm vụ chăm sóc từng người của đối phương nhưng không cần áp sát quá mức, cầu thủ pressing cũng không cần phải lao vào tranh bóng mà tất cả sẽ pressing theo phán đoán để ngăn chặn đường chuyền.
Đây được xem là một cách triển khai đội hình cao cấp của Gegenpressing khi đội nhà không cần mất quá nhiều thể lực mà vẫn có thể lấy được bóng, chỉ khi nào nhuần nhuyễn và bộ máy vận hành đủ lâu thì mới có thể thực hiện định hướng khoảng cách một cách chính xác.
Sẽ có 2 trường hợp xảy ra khi vận hành pressing theo định hướng khoảng cách: có thể đường chuyền của đối thủ sẽ được bắt bài. Một trường hợp khác là bóng có thể đến chân người nhận nhưng sẽ ngay lập tức mất vì thế chủ động áp sát của đội bóng chơi Gegenpressing luôn được duy trì.
Với vị trí của các cầu thủ áo đỏ như trên thì có thể nói là hầu như bịt kín mọi hướng mà bóng có thể đi. Chỉ còn một cách để thoát khỏi thế này là phất một đường bóng dài lên cho tiền đạo áo xanh di chuyển đón bóng nhưng lúc này tiền đạo sẽ bị chăm sóc kỹ lưỡng bởi trung vệ áo đỏ.
Đây là một cách triển khai Gegenpressing cực kỳ nguy hiểm khi bóng có thể vào chân đội bóng chủ động bày trận bất cứ lúc nào để thực hiện phản công.
Định hướng bóng
Cuối cùng là một cách thiết lập Gegenpressing điển hình trong những ngày đầu ra đời của chiến thuật này nhưng dần dần nó tỏ ra quá mạo hiểm khi người ta đã hiểu về lối chơi này và tìm được ra cách để khắc chế. Vì vậy mà trong môi trường bóng đá hiện đại đã không có quá nhiều đội bóng áp dụng cách triển khai này nữa.
Định hướng bóng nói một cách dễ hiểu là bóng ở đâu thì ngay lập tức đến đó mà lấy. Tức là khi mất bóng, những cầu thủ ở gần sẽ ngay lập tức ập vào để cướp lại bóng. Điều này rất dễ làm cho đội hình bị loạn và cấu trúc sẽ vỡ, nếu như đối phương thoát được cách pressing này thì sẽ cực kỳ nguy hiểm cho khung thành đội nhà.
Dựa vào ảnh này có thể thấy được khi cầu thủ áo đỏ ập vào cầu thủ áo xanh đang giữ bóng thì khoảng trống sẽ mở ra để các cầu thủ áo xanh khác di chuyển và nếu đội đỏ không cướp được bóng thì nó sẽ được chuyền đến những vị trí cực thì thuận lợi và lúc này hàng thủ đội bóng áo đỏ sẽ rơi vào thế bị động.
Tại sao nên chọn Gegenpressing và lý do Bundesliga đang áp dụng “thứ bóng đá của Jurgen Klopp”
Ổn định trong phòng ngự
Một đội bóng chơi Gegenpressing sẽ có hàng tiền vệ có sức mạnh và thể lực để sẵn sàng tranh chấp và đánh chặn, qua đó giảm áp lực cho hàng thủ.
Nếu vận hành một hệ thống Gegenpressing một cách thật sự tốt, đội bóng sẽ không có điểm yếu khi sẽ luôn chủ động trong khâu thay đổi trạng thái. Nhờ vậy mà cấu trúc đội hình luôn được giữ vững và đối thủ không thể khai thác.
Tấn công mạnh mẽ, áp đặt lối chơi
Đây là điều tất nhiên khi bạn luôn tìm cách đoạt lại bóng để tổ chức tấn công chứ không phải đoạt lại bóng để chuyền về. Đương nhiên là độ nguy hiểm sẽ tỷ lệ thuận với tốc độ chuyển trạng thái.
Thực tế mà nói thì tốc độ trong cách sử dụng Gegenpressing của Liverpool dưới thời Jurgen Klopp luôn là một điểm mạnh, nhờ tốc độ mà họ đoạt bóng nhanh hơn và khi họ đã chuyển trạng thái từ phòng ngự sang tấn công thì ít có đội bóng nào chống đỡ được bởi sự chủ động luôn thuộc về đội đoạt được bóng.
Điểm yếu lớn nhất của Gegenpressing
Những đội bóng chơi Gegenpressing cực kỳ thích những đối thủ có lối chơi tương tự, lúc đó thì Gegenpressing sẽ có điều kiện thuận lợi để phát huy hết sức mạnh.
Ngược lại nếu gặp đối thủ phòng ngự một cách chủ động, thậm chí còn không dâng lên tấn công thì lối chơi này rất dễ bị bế tắc, lúc này sẽ cần đến sự di chuyển luân phiên để phá vỡ cấu trúc của đối thủ thì mới có cơ hội xuyên phá.
Nhìn chung Gegenpressing hay bất kỳ chiến thuật nào thì cũng cần phải hiểu và tập luyện nhiều thì mới có thể vận hành tốt và cho kết quả như mong đợi. Thế nhưng nếu như chiến thuật của Jurgen Klopp được phát huy tối đa thì nó không thể bị đánh bại.
