Với đa phần người hâm mộ bóng đá và đặc biệt là các cổ động viên trung lập thì việc được thưởng thức một trận cầu đôi công đẹp mắt giữa hai đội là một điều không thể tuyệt vời hơn. Những trận đấu đôi công, các cầu thủ cống hiến hết khả năng của mình và liên tục uy hiếp khung thành đối phương luôn hấp dẫn và tạo ra được sự chú ý mạnh mẽ hơn so với những trận đấu một chiều khi một đội ra sức tấn công và một đội cố gắng phòng ngự.
Thông thường thì những tính toán chiến thuật của các huấn luyện viên sẽ quyết định đến lối chơi trong một trận đấu và là bàn đạp mang đến thành công.
Bóng đá hiện đại đã và đang xuất hiện những sơ đồ chiến thuật mới vừa hiệu quả lại vừa đẹp mắt. Một trong số đó là 4-3-3, một sơ đồ chiến thuật phát triển thần tốc, đạt thành công ngay từ thời kỳ đầu và đang được phát triển, nâng tầm để tạo nên sự hủy diệt.
Hôm nay hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về chiến thuật đang làm mưa làm gió này nhé.
Tóm Tắt
Sự lên ngôi của bóng đá tấn công với chiến thuật 4-3-3
Lật lại lịch sử một chút, 4-3-3 ra đời năm 1962 dưới bàn tay của Johan Cruyff và dần trở nên phổ biến hơn khi đây là một sơ đồ dễ vận hành. 4-3-3 được nhiều đội bóng sử dụng ở giai đoạn 2008 – 2012 với đỉnh cao nằm ở xứ Catalunya, nơi mà Barcelona thống trị toàn thế giới với những chiến tích vô tiền khoáng hậu mà họ đã đạt được.
Điểm mấu chốt nhất để có được sự thành công với sơ đồ chiến thuật 4-3-3 là phải có sự đồng đều ở cả 3 tuyến và cự ly đội hình trên sân được giữ ở một trạng thái tốt nhất có thể. Đến nay thì 4-3-3 đã nằm trong sách giáo khoa bóng đá khi mọi người liên quan đến môn thể thao vua đều biết đến sơ đồ này.
Chính nhờ vào lối chơi tấn công đa dạng, các đội bóng hàng đầu châu Âu hiện tại đang bay cao với sơ đồ 4-3-3 bởi dù đối thủ có biết trước cũng rất khó để bắt bài vì sức công phá của nó quá mạnh mẽ.
Điểm qua một số đội bóng đã vô địch Champion League trong những năm gần đây thì càng thấy rõ hơn sự thống trị của 4-3-3. Đó là những Barcelona, Real Madrid, Liverpool và gần đây nhất Bayern Munich. Đó là những đội bóng luôn thi đấu với sức tấn công khủng khiếp mà 4-3-3 mang lại.
Chắc chắn một điều là thành công sẽ còn đến với những đội bóng có lối đá tấn công đẹp mắt và có thể khẳng định chức vô địch khó có thể vụt khỏi tay đội bóng vận hành chiến thuật 4-3-3 một cách trơn tru nhất.
Đặc điểm của chiến thuật 4-3-3
Chắc chắn đối với những bộ não chiến thuật đại tài cùng tham vọng xưng vương thì những huấn luyện viên hàng đầu thế giới ưa chuộng 4-3-3 không chỉ vì nó tấn công đẹp mắt mà còn do chiến thuật này mang lại hiệu quả rất cao.
Các đội bóng sử dụng sơ đồ này có thể tấn công từ nhiều hướng, bằng nhiều cách khác nhau, có thể là tấn công biên, tạt cánh đánh đầu, bắn phá từ 2 cánh hoặc cũng có thể là những pha ban bật đánh thẳng trung lộ,…
Với 4-3-3 truyền thống, các cầu thủ còn khá cố định về vị trí thi đấu, điển hình như vị trí tiền vệ mỏ neo thì nhìn chung cầu thủ đó chỉ thực hiện đúng vai trò của mình mà ít khi tạo đột biến với vị trí của mình trên sân.
Điển hình nhất cho vị trí tiền vệ mỏ neo trong sơ đồ chiến thuật 4-3-3 cổ điển là Sergio Busquets khi tiền vệ người Tây Ban Nha sở hữu thể hình thể lực, sức mạnh và khả năng bao quát sân, đánh chặn một cách thông minh. Ngoài ra đây là vị trí cung cấp bóng cho những tình huống tấn công biên của đội nhà.
Điểm mạnh nhất của 4-3-3 cổ điển chính là dễ triển khai thế trận tấn công, kiểm soát bóng một cách linh hoạt và không cần quá nhiều thời gian để làm quen với nó.
Một trong những bài tủ của chiến thuật 4-3-3 là bóng sẽ được thu hồi bởi tiền vệ mỏ neo và được triển khai nhanh ra ra cánh để thực hiện những miếng đánh chồng biên tận dụng tối đa tốc độ của 2 hành lang biên tạo sự đột phá khiến đối thủ trở tay không kịp.
Tuy nhiên điểm mạnh nhất của 4-3-3 cổ điển cũng dễ dàng biến thành điểm yếu chết người khi gặp những đội bóng chơi phòng ngự phản công bởi nhân lực để đánh chặn là không đủ khi đối thủ phản công nhanh.
Chính vì lý do này mà các huấn luyện viên phải tìm cách biến đổi 4-3-3 cổ điển để trở nên phù hợp với những con người mình đang có.
Đọc thêm: Các Chiến Thuật Bóng Đá 7 Người
Những biến thể đáng chú ý của chiến thuật 4-3-3
4-3-3 với phong cách Mourinho và chiến tích ăn 3 cùng Inter Milan năm 2010
Ở mùa giải thành công và cảm xúc bật nhất của mình thì Mourinho đã biến 4-3-3 tấn công mạnh mẽ trở thành một đội hình thách thức mọi hàng công với 2 tiền vệ phòng ngự giữ vai trò đánh chặn và thu hồi bóng và triển khai bóng lên trên cho Wesley Sneijder – tiền vệ công đẳng cấp nhất thế giới lúc bấy giờ.
Điểm mạnh của đội hình này là luôn có đủ quân số trong tấn công và phòng ngự, các tuyến được bổ sung cho nhau một cách linh hoạt khi vận hành, tạo thế chủ động trong mọi tình huống.
Cái giá phải trả cho sự chắc chắn khâu phòng ngự là việc không có một tiền vệ trung tâm đúng nghĩa khiến cho khả năng kiểm soát bóng của biến thể này trở nên giảm đi rõ rệt. Nói về tần suất cũng như độ nguy hiểm của các pha bóng tấn công thì cũng thua xa so với 4-3-3 cổ điển. Chính vì vậy mà đội bóng phải cần đến những tiền đạo có khả năng đánh hơi bàn thắng siêu đẳng.
4-3-3 với 2 tiền đạo đa năng thi đấu lùi sâu
Nhờ vào 2 tiền đạo đa năng, thi đấu ngay phía sau tiền đạo cắm mà sức tấn công trung lộ của đội hình này vô cùng mạnh mẽ, bên cạnh đó thì những tình huống tấn công biên cũng không kém phần nguy hiểm bởi hai tiền đạo lùi này sẵn sàng dạt cánh bất cứ lúc nào.
Đây là một sự đột phá trong phong cách tấn công của 4-3-3 với sức công phá mạnh hơn rất nhiều so với 4-3-3 cổ điển. Tuy nhiên những điểm yếu nơi hàng phòng ngự không được cải thiện mà thậm chí còn lộ ra rõ hơn.
Vì thế mà sơ đồ chiến thuật này rất kén đội hình, không có được những con người phù hợp nhất thì nó rất dễ bị bẻ gãy.
Điển hình nhất cho sự thành công của sơ đồ này chính là AC Milan của Ancelotti giai đoạn 2004 – 2007, đội hình cây thông huyền thoại với toàn những tài năng bật nhất của thế giới bóng đá lúc đó.
4-3-3 với một số 9 ảo và đội hình di chuyển một cách “hỗn loạn có tổ chức”
4-3-3 với số 9 ảo không còn lạ với người hâm mộ khi nó từng tạo nên thành công có đội tuyển Tây Ban Nha khi họ sở hữu một Fabregas thời đỉnh cao nhất với tư duy chiến thuật và kỹ thuật điêu luyện để có thể làm tốt các vai trò ghi bàn, kiến thiết và phân phối bóng khi lùi sâu.
Ở đây không nhắc đến những số 9 ảo đẳng cấp khác như Francesco Totti, Messi khi họ cũng rất xuất sắc nhưng nói về độ toàn diện như Fabregas thời điểm đó thì chưa ai làm được.
Có thể nói số 9 ảo là vị trí khó tìm nhất trong thế giới bóng đá. Một khi sở hữu được một con người như vậy thì sơ đồ 4-3-3 này sẽ trở nên vô cùng bá đạo.
Còn khái niệm “hỗn loạn có tổ chức” được khai sinh ra khi Liverpool của J.Klopp trình diễn chiến thuật 4-3-3 và trở thành đội bóng đáng sợ bậc nhất châu Âu.
Cách sắp xếp con người thì như 4-3-3 truyền thống, tuy nhiên cách vận hành thì khác biệt hoàn toàn. Ngoại trừ 5 người ở hàng phòng ngự thì 6 con người còn lại di chuyển không theo một trật tự nào cả nhưng vẫn làm tốt vai trò của mình.
Đó là sự linh hoạt giữa 3 cầu thủ tiền vệ khi họ xoay tua nhau làm nhiệm vụ đánh chặn và cùng nhau hỗ trợ tấn công.
Số 9 ảo phía trên thì thường xuyên làm thay nhiệm vụ của một tiền vệ trung tâm với những tình huống thu hồi bóng ở phần giữa sân để triển khai phản công.
Những tiền đạo cánh không chầu chực ở sân đối phương tìm cơ hội mà lùi về sâu tận ⅓ sân nhà mình để đoạt bóng.
Từ trạng thái như vậy, Liverpool thể hiện sự đáng sợ khi thay đổi trạng thái và bằng một cách thần tốc thì trong vòng cấm đối phương luôn có ít nhất 3 cầu thủ áo đỏ xâm nhập.
Đội hình luôn trong trạng thái sẵn sàng bẫy việt vị và đánh chặn từ xa. Chính điều này tạo một áp lực kinh khủng lên đối thủ.
Ngoài ra khi sự hỗn loạn diễn ra thì một miếng đánh cực kỳ hiệu quả của chiến thuật này là những đường phất bóng dài từ 2 trung vệ hoặc thủ môn tạo những cơ hội chớp nhoáng.
Đây là thế trận thường thấy khi Liverpool đàn áp đối thủ
Sơ đồ liên kết giữa các cầu thủ (màu xanh) và những đường bóng bất ngờ từ trung vệ (màu trắng) trong khi vận hành sơ đồ 4-3-3 “hỗn loạn”
