Trong mỗi trận đấu bóng đá, có nhiều hình thức để xử phát các cầu thủ có hành động phạm lỗi với cầu thủ đội bạn.
Trong đó bao gồm các hình thức xử phạt từ nhẹ đến nặng như: Cảnh cáo, phạt trực tiếp, phạt gián tiếp, phạt penalty, phạt thẻ vàng, phạt thẻ đỏ,…
Tuy nhiên, hình thức phạt penalty là hình thức phạt có thể xem là có xác suất dẫn đến bàn thắng cao nhất. Do đó hình thức phạt này thường không xảy ra phổ biến.
Cũng bởi do tỉ lệ mang lại bàn thắng cao, do đó mỗi khi quyết định thổi penalty trọng tài cần xem xét kỹ tình huống để tránh gây ra tranh cãi.
Chính vì lẽ đó mà FIFA đã soạn sẵn riêng một bộ luật dành cho hình thức phạt Penalty này. Chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu luật đá penalty như thế nào nhé.
Tóm Tắt
Những điều bạn cần biết về luật đá penalty trong bóng đá
Penalty là gì?
Penalty là một hình thức sút phạt, hay còn có tên gọi khác là phạt đền. Đây là hình thức sút phạt nặng nhất trong tất cả các hình thức sút phạt khác mà một đội bóng phải chịu khi có cầu thủ phạm lỗi.
Penalty được thực hiện trên chấm cách khung thành 11m (đối với sân 11 người). Tham gia vào quả penalty có hai cầu thủ, bao gồm thủ môn đội bị phạt và cầu thủ sút phạt của đội được hưởng phạt.
Những quả penalty có xác suất đem lại bàn thắng là rất cao. Do đó nó thường được các cầu thủ tận dụng triệt để để ghi bàn cho đội mình.
Tuy nhiên, khi thực hiện quả penalty toàn bộ trận đấu sẽ dừng lại, mọi sự chú ý đều tập trung vào cú sút phạt.
Do đó tâm lý tạo áp lực lên người sút penalty, cũng vì lẽ đó mà có không ít những quả penalty bị thực hiện hỏng.
Ngoài ra, đối với những trận đấu bắt buộc phân thắng bại thì những quả penalty còn được thực hiện khi hai đội kết thúc thời gian thi đấu chính thức và hiệp phụ nhưng kết quả vẫn hòa.
Khi đó hai đội sẽ bước vào loạt penalty để phân thắng bại, lúc này người ta hay gọi là loạt đá luân lưu.
Ở loạt đá luân lưu này, luật penalty vẫn được áp dụng tương tự như những quả penalty trong trận đấu, tuy nhiên sẽ có một vài thay đổi nhỏ.
Khi nào được đá penalty?
Chính vì tính quan trọng và cơ hội mang đến bàn thắng cao, do đó những trường hợp được hưởng penalty sẽ được quy định rất rõ trong luật. Tránh gây ra tranh cãi và bất công cho cả hai đội bóng.
Đầu tiên, yếu tố tiên quyết nhất để thổi phạt penalty đó là tình huống phạm lỗi phải diễn ra bên trong vòng cấm địa, hay còn gọi là vòng 16m50 (đối với sân 11 người).
Có hai lỗi lớn nhất dẫn đến penalty. Khi cầu thủ phạm phải hai lỗi này trong vòng cấm đội nhà thì sẽ bị phạt penalty.
Lỗi thứ nhất là cố tình dùng tay chơi bóng đối với cầu thủ không phải là thủ môn. Trong đó bao gồm các tình huống cầu thủ dùng tay chạm bóng chủ động để ngăn cản, hoặc thay đổi hướng bóng.
Trường hợp bóng va chạm đổi hướng rồi bay trúng vào tay cầu thủ theo cách bị động. Khi đó cầu thủ đó vẫn bị thổi phạt penalty, do cầu thủ đã không khép tay khi phòng thủ theo quy định của luật.
Trong trường hợp này, cầu thủ phạm lỗi sẽ phải nhận thẻ. Đồng thời đội còn lại sẽ được hưởng một quả phạt penalty.
Lỗi thứ hai khiến một đội bóng phải chịu phạt penalty đó là, cầu thủ phạm các lỗi bên trong vòng cấm của đội nhà, các lỗi bao gồm như: kéo người, đẩy người, ngáng chân, cản người không bóng, vào bóng phía sau,… các tình huống này áp dụng cho cả thủ môn.
Điều này tương tự như những quả phạt khác, nhưng bởi vì nó diễn ra bên trong vòng cấm, đồng thời mức độ nghiêm trọng hơn do đó sẽ phạt penalty theo quy định.
Những trường hợp ngăn cản trực tiếp tình huống dẫn đến bàn thắng dù nặng hay nhẹ nhưng diễn ra trong vòng cấm thì nó đều dẫn đến quả phạt penalty.
Đối với những tình huống này, đội phạm lỗi chắc chắn phải chịu một quả penalty, còn cầu thủ phạm lỗi có phải chịu thẻ phạt hay không còn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình huống phạm lỗi.
Quy định khi thực hiện đá penalty
Quy định đá penalty hay còn gọi là luật đá penalty được FIFA đưa ra và áp dụng cho tất cả những tình huống phạt penalty.
Nó bao gồm cách thức tổ chức, người tham gia qua phạt và tiêu chí để công nhận bàn thắng hợp lệ, cụ thể như sau.
Đầu tiên, dù tình huống phạm lỗi diễn ra ở bất kỳ vị trí nào trong vòng cấm thì quả phạt penalty vẫn được thực hiện ở chấm phạt đến đã quy định sẵn (đối với sân 11 người là chấm 11m).
Bóng phải được đặt cố định trên toàn bộ chấm vôi, bóng không lăn, không di chuyển và không được lệch ra ngoài chấm vôi đó.
Cầu thủ thực hiện quả penalty có thể do huấn luyện viên chỉ định hoặc cũng có thể do các cầu thủ thương lượng với nhau. Tuy nhiên, dù là ai sút thì phải thông báo người sút cho trọng tài được biết.
Tình huống sút penalty chỉ có sự tham gia của hai người, bao gồm cầu thủ sút penalty và thủ môn cản phá. Những cầu thủ còn lại phải đứng bên ngoài vòng cấm, không được vượt qua cung tròn nối liền với vòng cấm.
Thủ môn đội phạm lỗi sẽ phải đứng trên vạch vôi nối hai cột dọc với nhau. Thủ môn có quyền thực hiện động tác giả, nhưng tuyệt đối chân không được vượt quá vạch vôi. Đến khi quả bóng được sút đi, thì thủ môn mới có quyền di chuyển.
Cầu thủ sút phạt được lấy đà tự do theo ý muốn, khi trọng tài thổi còi thì cầu thủ mới tiến hành chạy đà và sút bóng. Thời gian chạy đà và sút bóng không giới hạn.
Cầu thủ có quyền thực hiện động tác giả thỏa mái trong lúc chạy đà, tuy nhiên khi kết thúc chạy đà và sút bóng thì cầu thủ không được sử dụng động tác giả. Nếu vi phạm, cầu thủ sẽ bị trọng tài cảnh cáo và phải thực hiện lại quả penalty đó.
Khi bóng đã được sút đi, cầu thủ đã sút penalty không được chạm bóng lần hai khi bóng chưa chạm một cầu thủ thứ hai.
Trường hợp bóng chạm thủ môn bật ra thì cầu thủ sút penalty vẫn có quyền sút tiếp. Tuy nhiên nếu bóng chạm xà ngang, cột dọc bật ra thì cầu thủ đã sút penalty không được phép sút lần hai. Nhưng những cầu thủ còn lại thì có quyền chạm bóng tự do.
Khi bóng được sút đi khỏi chân cầu thủ thực hiện penalty, thì những cầu thủ bên ngoài vòng cấm có quyền di chuyển vào vòng cấm.
Những lỗi thường gặp khi sút penalty
Những quả phạt penalty mang tính hơn thua rất cao, vì nó là cơ hội mang đến bàn thắng cao. Do đó tâm lý của các cầu thủ cũng vô cùng nóng vội.
Bên thực hiện penalty thì mong muốn có bàn thắng, bên còn lại thì muốn ngăn chặn bàn thắng. Do đó cả hai đội thường mắc phải những lỗi khi sút penalty.
Lỗi thường hay gặp nhất đó là, thủ môn rời chân khỏi vạch vôi trong khi cầu thủ đối phương chưa sút bóng.
Lỗi này khá phổ biến, bởi vì tâm lý của những thủ môn là đoán trước đường bóng để thực hiện phản xạ cản phá, tuy nhiên việc di chuyển quá sớm sẽ gây nên tình huống phạm lỗi. Nếu tình huống này diễn ra lần 1, thì thủ môn sẽ bị trọng tài nhắc nhở. Nếu tiếp tục tái phạm đến lần thứ 3 thì khả năng cao là thủ môn sẽ phải nhận thẻ.
Lỗi thứ hai đó là, cầu thủ sút penalty chạm bóng lần hai khi bóng chưa chạm vào một cầu thủ khác. Đây là lỗi không phổ biến lắm, nó thường xảy ra khi bóng chạm xà ngang, cột dọc bật ra.
Lỗi thứ ba là cầu thủ bên ngoài vòng cấm di chuyển khi cầu thủ thực hiện penalty chưa sút bóng. Đây là một lỗi phổ biến, nó thường do đội được hưởng penalty mắc phải.
Bởi vì tâm lý mong muốn bàn thắng, do đó các cầu thủ thường chạy vào vòng cấm để thực hiện đá bồi khi cần thiết. Tuy nhiên việc di chuyển quá sớm sẽ bị trọng tài thổi phạt.
Lỗi thứ tư đó là, cầu thủ đăng ký sút penalty không sút mà là một cầu thủ khác sút. Lỗi này thường không diễn ra nhiều, vì xác suất phạm lỗi này là thấp, bởi đa số các cầu thủ đều nắm được quy định về người sút phạt.
Lỗi thứ năm là lỗi, cầu thủ đội bị phạt cố tình ngăn cản không cho đội được hưởng penalty thực hiện cú sút. Cầu thủ phạm lỗi sẽ bị trọng tài nhắc nhở, nếu còn tái phạm sẽ bị phạt thẻ.
Trong trường hợp cầu thủ mắc một trong những lỗi kể trên thì trọng tài sẽ xử lý theo quy định, cụ thể như sau:
Nếu cả hai đội cùng mắc lỗi trong tình huống sút penalty đó. Thì quả phạt sẽ được thực hiện lại nhằm đảm bảo tính công bằng.
Nếu bên bị phạt penalty mắc một trong những lỗi kể trên thì quả phạt sẽ được thực hiện lại. Ngoại trừ trường hợp bóng đã đi vào lưới thì bàn thắng sẽ được công nhận luôn mà không cần thực hiện lại.
Nếu bên được hưởng penalty mắc một trong những lỗi kể trên, thì bàn thắng sẽ không được công nhận dù cho bóng đã vào lưới. Ngược lại, bên bị phạt penalty sẽ được hưởng một quả phạt gián tiếp.
Một bàn thắng penalty hợp lệ là bàn thắng khi bóng đã đi qua vạch vôi hoàn toàn và nằm bên trong giới hạn của khung thành. Đồng thời không có cầu thủ nào của hai đội mắc phải các lỗi kể trên
Đọc thêm: Các Lỗi Trong Bóng Đá
